Tobołów

Góra Tobołów (gm. Niedźwiedź) to smutny przykład działania w myśl zasady „nowe = lepsze”. Istniejący od 1982 r. mały ośrodek narciarski, pomimo iż zlokalizowany na terenie Gorczańskiego Parku Narodowego, nie szkodził przyrodzie. Brak oświetlenia i naśnieżania stoków powodował, że ruch narciarski ustawał z godziną 16.00 a przestrzeń oddawana była dziko żyjącym zwierzętom. Wszystko zmieniło się z nastaniem nowego inwestora. Bez wymaganych prawem decyzji administracyjnych, uzgodnień i pozwoleń przystąpiono do prac modernizacyjnych ośrodka. W pierwszej kolejności wycięto drzewa, przeprowadzono prace niwelacyjne stoku, zainstalowano oświetlenie wyciągu krzesełkowego oraz oświetlenie i zaśnieżanie trasy narciarskiej. Równolegle z pracami ziemnymi inwestor tworzył pozory praworządności, prowadząc korespondencję z administracją w celu uzgodnienia warunków realizacji „zamierzenia inwestycyjnego”. Przygotowano nawet raport ze wskazaniem siedlisk i gatunków, które… zlikwidowano niwelując trasę narciarską.

• Wartości przyrodnicze

  Góra Tobołów znajduje się w miejscowości Poręba Wielka. Położona jest na terenie Gorczańskiego Parku Narodowego, Obszarze Specjalnej Ochrony Ptaków Natura 2000 „Gorce”, Specjalnym Obszarze Ochrony Siedlisk Natura 2000 „Ostoja Gorczańska”, Południowomałopolskim Obszarze Chronionego Krajobrazu.

  Gorce są najbardziej reprezentatywną grupą górską dla Beskidów Zachodnich. Dzięki specyficznemu położeniu i licznym polanom, Gorce oferują najrozleglejsze panoramy Tatr, Pienin, Babiej Góry i Beskidu Wyspowego. Wyróżniają się wyjątkowo harmonijnym krajobrazem rolniczo-leśnym z pełnym bogactwem górskich ekosystemów naturalnych i półnaturalnych.

  Spośród 14 zbiorowisk leśnych stwierdzonych na obszarze GPN, największą powierzchnię zajmuje żyzna buczyna karpacka, w której zachowały się fragmenty naturalnej puszczy karpackiej. W szacie roślinnej GPN szczególne znaczenie mają ekosystemy nieleśne, choć stanowią one niespełna 6% powierzchni Parku. Bogactwo roślinności na polanach ukształtowało się w wyniku długotrwałego wypasu i koszarowania owiec i bydła. Do najcenniejszych zbiorowisk należą żyzne łąki mieczykowo-mietlicowe. W wymienionych zbiorowiskach ma swoje stanowiska 130 gatunków roślin związanych wyłącznie z polanami, m.in. szafran spiski.

• Zniszczenia

  Począwszy od września 2011 r. inwestor bez wymaganych prawem decyzji administracyjnych zrealizował przedsięwzięcie na zboczach góry Tobołów polegające na:

  • nielegalnej wycince drzew,
  • wykonaniu robót ziemnych związanych z profilowaniem trasy. Prace ziemne na nartostradzie całkowicie zniszczyły siedliska: górską murawę bliźniczkowąNardetum strictae – siedlisko priorytetowe oraz górską łąkę mietlicowąGladiolo agrostietum.
  • wybudowaniu instalacji elektrycznej,
  • wybudowaniu instalacji naśnieżania nartostrady,
  • wybudowaniu instalacji oświetlenia nartostrady.

  Ponadto funkcjonowanie wyciągu narciarskiego z oświetleniem i naśnieżanie powoduje m.in.:

  • przecięcie jednego z głównych korytarzy ekologicznych Polski tj. korytarza południowego,
  • luminescencję stoków Tobołowa oraz stoków naprzeciwległych,
  • zwiększenie poziomu hałasu – przepłoszenie zwierząt, negatywny wpływ na dobową rytmikę negatywny wpływ na ptaki zwłaszcza sowy,
  • pobór wody do naśnieżania, bez pozwolenia wodnoprawnego – możliwość zaburzenia stosunków wodnych,
  • dłuższe utrzymywanie się pokrywy śnieżnej – opóźnienie sezonu wegetacyjnego roślin.

  W rejonie nartostrady, na wschodnich stokach Tobołowa, polanie Tobołów i pobliskiej polanie Jaworzynka stwierdzano wielokrotnie w latach 2003–2011 obecność chronionych gatunków zwierząt: puchacza, puszczyka uralskiego, włochatki, sóweczki oraz wilka i rysia.

• Postępowania prawne

  Proces karny inwestora

  W czerwcu 2015 r. przed Sądem Rejonowym w Limanowej zakończył się proces karny właściciela ośrodka narciarskiego w Koninkach na Tobołowie. Inwestor został oskarżony o to, że w 2011 r. w ramach prowadzonej działalności gospodarczej związanej z rozbudową nartostrady na terenie Gorczańskiego Parku Narodowego i obszaru Natura 2000 bez wymaganego pozwolenia doprowadził do spowodowania istotnej szkody w środowisku w związku z samowolą budowlaną.

  Sąd uznał oskarżonego winnym zarzucanych mu czynów, tj. popełnienia przestępstwa z art. 188 k.k. i art. 90 prawa budowlanego. Sąd wymierzył oskarżonemu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności w zawieszeniu na 5 lat, a także grzywnę w wysokości 20000 złotych oraz 7600 zł na rzecz pokrycia kosztów ustanowienia pełnomocnika przez GPN oraz kosztów procesu.

  To historyczny wyrok w sprawie narciarskich samowoli przyrodniczych i budowlanych w terenach cennych przyrodniczo, który obala mit o bezkarności inwestorów działających metodą faktów dokonanych. Wcześniej nadzór budowlany nakazał rozbiórkę nielegalnych urządzeń, do czego właściciel ośrodka się zastosował.